ĐI THEO TRẺ (FOLLOW THE CHILD)

Một trong những nguyên tắc cốt lõi của giáo dục Montessori là Đi theo trẻ. Chính xác thì điều này nghĩa là gì? Có thể bạn sẽ nghĩ rằng, ồ tôi đã dành cả ngày để đi theo sau dọn dẹp đống chiến trường con xả ra, tuy nhiên điều này không hoàn toàn đúng với Montessori.

Trong Montessori, khi đề cập tới Đi theo trẻ, nghĩa là bạn sẽ quan sát bé và cho con cơ hội được khám phá sở thích của mình nhiều hơn. Để làm điều này thành công, chúng ta cần thực hiện được hai điều: cho con tự do khám phá và tương tác với môi trường xung quanh không cấm cản, trông chừng một cách thấu đáo và chú ý đến hành vi con trẻ.

Cho con tự do khám phá và tương tác với môi trường xung quanh không cấm cản.

Khi cho bé không gian khám phá, cha mẹ sẽ thấy được con đang quan tâm tới điều gì hoặc bị cái gì thu hút. Có thể bạn sẽ thấy con mình lại gần tủ bát đĩa và cố gắng đóng mở các hũ lọ. Cũng có thể bạn quan sát thấy bé quấn chăn hoặc khăn choàng của mẹ quanh người. Lúc nào đó lại phát hiện con đang cố gắng mở nắp bút ra và lắp lại nhiều lần. Khi cho bé một môi trường để khám phá, con sẽ cho bạn thấy chúng quan tâm điều gì và muốn rèn luyện những kỹ năng nào. Thế nên, nếu chúng ta cho con nằm trong nôi với những món đồ chơi đã được chọn sẵn, chính điều này đang hạn chế sự lựa chọn của con, hạn chế cơ hội học tập và phát triển của chúng. Bằng cách để con tự khám phá theo ý mình, cha mẹ cho con cơ hội phát triển ý thức về cá nhân, đưa ra lựa chọn của riêng con, và thể hiện với cha mẹ chính xác điều gì con cần được học.

Tất nhiên khi bạn bắt đầu, bạn phải nghĩ đến việc chuẩn bị sẵn môi trường cho con khám phá. Sau khi chắc chắn ngôi nhà của mình an toàn, bạn có thể bắt đầu tính đến việc thiết lập ngôi nhà để thúc đẩy khả năng khám phá độc lập của con. Một cách đơn giản để bắt đầu việc này là trưng bày đồ chơi của trẻ trên các kệ thấp và cất sách trên các kệ sách thấp quay mặt về trước (hay còn gọi là Kệ sách Montessori). Ngay từ khi còn nhỏ, các bé sơ sinh có thể bò lên kệ và bắt đầu tự lựa chọn đồ vật mình muốn tương tác.

Quan sát có chủ đích và suy nghĩ thấu đáo đến hành vi con trẻ.

Tiếp đến bước thứ hai, bạn phải theo dõi và quan sát thật kỹ để nhận ra sở thích và hứng thú của con. Hãy tin tưởng con để bé cho cha mẹ thấy con cần học cái gì. Việc quan sát có thể là một thách thức thực sự vì nó đòi hỏi cha mẹ phải lùi về sau và quan sát. Dù có khó đến mức nào, hãy cố gắng không can thiệp, tương tác, hoặc lôi kéo con. Bất kỳ sự can thiệp nào cũng có thể làm con phân tâm khỏi hoạt động đang làm. 

Ví dụ, nếu con đang cố gắng đậy nắp vào một cái chai không cùng loại (không khớp), hãy kìm lại ý nghĩ muốn can thiệp hoặc chỉ cho con cái chai cần đậy, hay giải thích tại sao nắp chai không vừa. Nếu nắp chai không khớp, trẻ sẽ chuyển qua lắp cái chai khác, hoặc đổi nắp chai, nếu vẫn không vừa, trẻ sẽ tiếp tục chuyển qua cái khác cho tới khi lắp vừa. Khi trẻ cố gắng thực hiện việc này chính là lúc bản thân con đang tự học. Thay vào đó, hãy ghi nhớ những hoạt động con thực hiện, cả những thử thách, thành quả con đạt được trong giai đoạn này và sử dụng những gì cha mẹ quan sát được để chuẩn bị cho các hoạt động trong tương lại với Kệ Montessori. Tất nhiên bạn không quan sát con theo cách này MỌI LÚC. Chúng ta có rất nhiều thời điểm trong ngày để tương tác và gắn kết với con trẻ. Chỉ cần đảm bảo dành cho con thời gian liên tục mỗi ngày (không bị gián đoạn bởi công việc hoặc yếu tố khác) và trông chừng con một cách thấu đáo, để ý hành vi khi chúng hoạt động.

Làm gì với những quan sát cha mẹ rút được.

Một khi đã nhận ra được sở thích của con, bạn có thể chuẩn bị một môi trường phù hợp với nhu cầu của bé.

Nếu bé thường cố gắng ngước nhìn kệ bếp để xem bạn làm gì, có lẽ Tháp học tập sẽ là một khoản đầu tư tốt để con có thể giúp đỡ cha mẹ trong phòng bếp. Bạn có thể giao cho con những việc nhỏ như rửa trái cây và rau, bóc vỏ tỏi, múc nguyên liệu, hoặc trộn chúng với nhau.

Nếu con hay leo lên lưng ghế sofa hoặc trèo lên mặt bàn thì Thang tam giác vận động Pikler có thể cho con không gian an toàn để vận động leo trèo và khám phá giới hạn của bản thân.

Hãy đi theo hướng dẫn của con khi chuẩn bị kệ Montessori với những giáo cụ con thích, và những đồ chơi này cũng giúp con phát triển kỹ năng mà con muốn luyện tập.

Ví dụ, nếu bạn thấy bé thường nghịch những cái kẹp quần áo khi mình đang treo quần áo, hãy đặt một hộp không nắp có đựng kẹp quần áo bên trong để con thực hành kẹp móc lên thành hộp.

Nếu bé thích thú với cây xanh trong nhà, hãy tận dụng cơ hội này để dạy cho con cách chăm sóc sinh vật sống. Bạn có thể chuẩn bị một cái khăn hoặc miếng bọt biển bên cạnh một tô nước, và làm mẫu cho con cách lau sạch lá cây. Tiến thêm một bước nữa, bạn có thể giải thích với con tại sao việc giữ cây sạch sẽ lại quan trọng - là do cây có thể hấp thụ ánh sáng mặt trời tốt hơn, sống và phát triển tốt hơn. Việc quan sát những hoạt động của con cho chúng ta cơ hội được mở rộng sở thích cũng như phát triển niềm yêu thích với việc học và sự tò mò ở lứa tuổi giai đoạn sớm.

Với một môi trường được chuẩn bị và nuôi dưỡng cho phép trẻ tự do khám phá, con bạn sẽ phát triển thành một cá nhân độc lập và tự tin làm chủ việc học của mình. Đôi khi có thể nó rất khó khăn, nhưng hãy cố gắng lùi lại và để con dẫn dắt. Góc Montessori hy vọng bạn thấy bài viết này hữu ích.

Được viết bởi

Góc Montessori

>> Sản phẩm được nhắc đến trong bài: Kệ Montessori, Kệ sách thấp quay mặt về trước, Tháp học tập & Thang tam giác vận động Pikler